شرکت مهندسی توان گستر                                                                                                                                   www.tavangostarco.ir

سیستم هواکش فاضلاب (ونت)

مهمترین سیستم در بحث فاضلاب و تاسیسات مکانیکی ساختمان مربوط به هواکشی و ونت لوله‌کشی فاضلاب می‌باشد. درگذشته به بحث هواکشی فاضلاب  توجه آنچنانی نمی‌شد و فقط فاضلاب را  برای تخلیه مواد زائد استفاده میکردند اما امروزه به هواکشی سیستم فاضلاب به سه دلیل توجه ویژه می‌شود که عبارت‌اند از:
1) سهولت در تخلیه فاضلاب
2) دمپ کردن موج فشار
3)  جلوگیری از تخلیه آب سیفون (شتر گلو)
برای توضیح موردجلو گیری از تخلیه آب سیفون ابتدا باید به اهمیت شتر گلو در سیستم‌های بهداشتی اشاره کرد که یکی ازکارایی های مهم شتر گلو جلوگیری از برگشت گازهای متصاعد شده و مضر فاضلاب از لوله‌ها به داخل ساختمان می‌باشد. به‌طوری‌که در شکل پایین مشاهده می‌ کنید.
دلیل تخلیه آب داخل شتر گلو، “سیفوناژ” می‌باشد، (توضیح داده‌شده در شکل پایین)
فشار منفی موردنیاز برای سیفوناژ به دو صورت  تأمین می شود:
1) از تخلیه ناگهانی فاضلاب طبقات بالایی ساختمان و خاصیت اجکتوری به وجود آمده در هنگام حرکت  سیال در خط عمودی فاضلاب
2)  ایجاد فشار منفی در پشت حرکت سیال در استفاده سریع از همان شتر گلو که به این عمل سلف سیفوناژ نیز گویند.
درواقع لوله هواکش (ونت)، با ایجاد ارتباط هوایی با محیط خارج از ساختمان (پشت‌بام) فشار هوا لوله فاضلاب را به فشار اتمسفریک رسانده و فشار منفی موردنیاز برای سیفوناژ را از بین خواهد برد و مانع از تخلیه آب شتر گلو می‌شود.
در توضیح مورد سهولت در تخلیه آب فاضلاب باید یاد آوری کرد کرد، در سیستم چاه جذبی، اگر از لوله هواکش استفاده نشود، تخلیه‌های متوالی، گازهای موجود در سیستم فاضلاب به دلیل حجم محدود چاه، فشرده‌ شده و عمل تخلیه با کندی صورت می‌گیرد. لوله‌کشی هواکش خشک چاه و یا لوله‌کشی ونت با خارج کردن گازهای تولیدی چاه و همچنین حجم هوایی که می‌بایست با ورود فاضلاب از چاه خارج شود این مشکل را برطرف خواهد کرد.
از دیگر کاربردهای سیستم ونت میرا کردن موج فشاری است که با برخورد فاضلاب عبور کرده از خط عمودی با قسمت پایینی لوله به وجود آمده است.
با پیشرفت فناوری، شیرهایی تحت عنوان شیر ونت  طراحی و ساخته‌ شده‌اند که می‌توانند ارتباط هوایی بین محیط و لوله فاضلاب را به‌صورت یک‌طرفه ایجاد نمایند، این شیرها مانع ورود گازهای فاضلابی به محیط مصرف می‌شوند و همچنین نیاز به لوله‌کشی سیستم ونت به فضای آزاد را نیز از بین می‌برند ولی باید  توجه داشت که نیاز به هواکش چاه به‌هیچ‌وجه با این شیرها رفع  نخواهد شد.

شکل 1: سیستم هواکش در فاضلاب
نکات موردتوجه برای اجرا:
1- لوله هواکش باید تا حدود 2 متر از بالای سقف آخر از ساختمان خارج شود.
2-  برای ساختمان‌های تا 10 طبقه قطر لوله قائم هواکش باید در حدود 75 میلی‌متر است.
3-برای جلوگیری از سقوط اجسام  به درون لوله هواکش، معمولاً انتهای لوله عصایی می‌شود.
4- از نقاط کلیدی استفاده از لولهٔ هواکش، سیفون توالت ایرانی می‌باشد که می‌بایست حتماً به لولهٔ ونت و یا شیر ونت مجهز باشد.
5- با توجه به کوچک بودن شتر گلو در زیر روشویی‌ها و ظرف‌شویی‌ها می‌بایست خط روشویی در داخل دیوار تا زیر سقف ادامه داده شود و به لوله‌کشی ونت متصل گردد.
6- در سیستم‌های فول ونت می‌توان برای توالت فرنگی نیز ونت در نظر گرفت ولی می‌بایست توجه داشت که در این صورت هم مجاز به استفاده از سیفون برای این سیستم نمی‌باشیم.
7- اتصال لولهٔ ونت به لولهٔ افقی فاضلاب را می‌بایست با زانوی 90 درجه و به‌صورت کاملاً قائم انجام داد تا احتمال ورود فاضلاب به خط ونت به حداقل برسد.
8- ونت منشعب شده از توالت ایرانی یا فرنگی که در زیر سقف اجراشده‌اند می‌بایست بالاتر از کف همان واحد به لوله‌کشی ونت مرتبط گردد. (این مورد در تست استاندارد سیستم فاضلاب بسیار مورد اهمیت است)
9- خط لولهٔ هواکش عمودی می‌بایست در پایین‌ترین نقطه و بالاترین نقطه استک فاضلاب به این خط متصل شود.
10- معمولاً در داخل واحدها از لوله‌های سایز 50 و در بخش عمودی از لولهٔ سایز 75 استفاده می‌گردد، بااین‌حال می‌بایست توجه داشت سایز لولهٔ ونت تابعی از میزان واحد مصرف فاضلاب می‌باشد .

برای مشاهده مقالات بیشتر مهندسی مکانیک،برق و مدریت به سایت www.tavangostarco.irمراجعه نمایید.