بر طبق مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان علاوه بر سیستم اتصال زمین ، اجرای همبندی اصلی در ساختمانها الزامی است . همچنین برای محیط های مرطوب از جمله آشپزخانه، حمام و کلیه مکانهایی که ا ز عملکرد وسایل حفاظتی آنها در زما ن مجاز اطمینان کافی وجود ندارد ، اجرای همبندی اضافی نیز الزامی است.

مزایای اجرای همبندی در ساختمانها

1. مطمئن ترین رو ش جلوگیری ا ز برق گرفتگی ناشی از تماس غیر مستقیم به کمک هم ولتای کردن نقاط در دسترس
2. 2. کاهش خطر آتش سوزی های ناشی از برق
3. حفاظت از آسیب دید ن تجهیزات الکترونیکی، مخابراتی و اتوماسیون
4. کاهش مقاومت سیستم زمین ساختمان و افزایش سرعت عملکرد وسایل حفاظتی
5. کاهش اثرات الکتریسیته ساکن و کمک به بهبود سازگاری الکترومغناطیسی و کاهش تداخل امواج الکترومغناطیسی
6. ایجاد مسیرهای متعدد موازی برای هدایت جریا ن های صاعقه به سمت زمین و جلوگیری از آسیب ها ی ناشی از آن بر روی تجهیزات الکتریکی و اشخاص
7. رفع نگرانی های ناشی از عدم اطمینان به عملکرد وسایل حفاظتی به کمک همبندی اضافی
8. ایمن سازی ساختمانهایی که مقاومت کل سیستم زمین آنها بیش از حد مجاز است.

همبندی اصلی:

در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان صراحتا” اجرای همبندی اصلی در کنار سیستم اتصال زمین بصورت یک الزام مطرح شده است. بر این اساس در هر ساختمان یک همبندی اص ی باید کلیه قسمتهای زیر را از نظر الکتریکی به یکدیگر وصل کند:

• هادی حفاظتی اصلی ) PE یا (PEN
• هادی خنثى N
• ·        لوله های اصلی فلزی آب
• لوله های اصلی گاز
• ·        لوله ها ی فلزی اصلی و یا بالارو (رایزرها) تاسیسات از هر نوع از قبیل سیستم های برودتی و حرارتی ، فاضلاب و غیره
• ریل های کابین و ریل های وزنه تعادل آسانسورهای کششی و جک آسانسورهای هیدرولیکی
• ·        قسمتهای اصلی فلز ی ساختمانها )اسکلت فلزی و آرماتورهای بتن مسلح فونداسیون)
• ·        الکترودهای اصلی و فرعی اتصال زمین

همبندی اضافی:

همبندی اضافی که همبندی کمکی یا محلی نیز نامیده می شود، مکمل همبندی اصلی بوده و به منظور هم ولتاژکردن نقاطی که هم زمان در دسترس هستند، اجرا می شود. اتصال دادن بدنه هادی تجهیزات الکتریکی و هادی تجهیزات الکتریکی و هادی های بیگانه که هم زمان در دسترس هستند, به ترمینال اصلی زمین، باعث ایجاد یک منطقه هم پتانسیل میشود. در منطقه هم پتانسیل، ولتاژهایی که در اثر وجود اتصالی فاز به زمین، بین قسمتهای فلزی در دسترس به وجود می آیند، به شدت کاهش خواهند یافت . همبندی اضافی در محیط های مخصوص (حمام، فضاهای دارا ی سونا و جکوزی، محیط های نمناک ، مرطوب ونظایر آن) اجباری بوده و علاوه برآ ن چنانچه کمترین شکی نسبت به کارایی وسایل قطع خودکار مدار، (فیوزها و انواع کلیدهای خودکار)  وجود داشته باشد، باید از همبندی اضافی برای هم ولتاژ کردن استفاده کرد. همبندی اضافی ممکن است کلیه تاسیسات، قسمتی از آن و یا یک دستگاه، وسیله یا محل را در برگیرد . همبندی اضافی برای هم ولتاژکردن باید کلیه قسمت های هادی یا فلزی را که به طور همزما ن در آن محل در دستر س اند، در برگیرد از جمله :

الف– بدنه فلزی کلیه تجهیزات الکتریکی نصب ثابت، مانند :یخچال و فریزر، ماشین ظرفشویی و لباسشویی، اجاق، توستر،مایکروفر، هواکش، آبگرمکن برقی و…

ب –بدنه فلزی تاسیسات غیر الکتریکی مانند: کابینت و قفسه بند ی فلزی، ظرفشویی (سینک(، لوله های فلزی آب سرد و گرم، لوله های فلزی فاضلاب، لوله هایی فلزی سرمایش وگرمایش، داکتهای فلزی هوارسان، لوله گازرسانی، رادیاتور و حوله خشک کن های فلزی، سینی کابل های فلزی و …

ج– اجزای اصلی فلزی ساختمان از جمله ستون ها، چارچوب ها و پنجره های فلزی )در صورت امکان (

د– هادی های حفاظتی مدارهای الکتریک ی مانند مدارهای پریز و روشنایی و …

تبصره: در صورت نیاز به ایجاد همبندی اضافی در هر قسمت از ساختمان، ترمینال یا شینه همبندی اضافی  آن قسمت توسط هادی همبندی اضافی به ترمینال یا شینه حفاظتی PE تابلو برق تغذیه کننده مدارهای آن قسمت متصل میگردد .درمکان هایی که اجرا ی همبندی اضافی الزامی است باید ترمینال یا ترمینال های همبندی اضافی به صور ت یک شینه مسی یا یک بلوک ترمینال ترجیحا” در داخل جعبه درب دار قابل بازدید و کنترل نصب نمود که به آن جعبه همبندی اضافی یا ssb گفته می شود . توضیح اینکه اجباری به نصب شینه یا ترمینال یا ترمینالهای همبندی اضافی در داخل جعبه نیست و میتواند با توجه به شرایط محل، به صورت روکار نیز اجرا شود.

جعبه ترمینال همبندی اضافی  در مکانهای مرطوب مانند حمام، به منظو ر جلوگیری از زنگ زدگی و پوسیدگی اتصالات، باید در خارج از آن مکان و روی دیوار یکی از فضاهای مجاور نصب گردد .

جهت دسترسی و اجرای آسان، می توان از دو یا چند جعبه همبندی اضافی (ssb) با ابعاد مناسب استفاده کرد و آنها را به هم وصل نمود .تراز نصب هادی یا جعبه همبندی اضافی)روکار یا توکار (از کف تمام شده حداقل  30 سانتی متر است .

همبندی میلگردها، ستونها و تیرهای فلزی ساختمان

هادی همبند کننده در ساختمان، یک رشته سیم مسی ، یک تسمه مسی، یک عدد میلگرد و یا یک تیر یا ستون فلزی است که بر اساس طرح همبندی در سقفها و ستونهای ساختمان قرار می گیر د. میلگرد همبندی میتواند یکی از میلگردهای اصلی در شناژها یا ستونهای سازه و یا یک میلگرد اضافی باشد که به میلگردهای موجود سازه اضافه شده و با سیم آرماتوربندی معمولی یا سیم مسی مفتولی به میلگردهای اصلی بسته می شوند . به منظوراتصال میلگردها، ستونها و تیرهای فلزی ابتدا باید شبکه ای از یک هادی همبند ترسیم شود. بر این اساس:

• تمامی شناژهای ارتباطی در فوندانسیون ، تمامی شناژها و تیرهای فلزی در سقف بام و سقف خر پشته  ها و سقف موتورخانه های آسانسور باید در نظر گرفته شوند .
• در سایر سقف ها شناژها یا تیرهای فلزی پیرامونی سقف، شناژها یا  تیرهای فلزی پیرامونی چهار چوب پله و آسانسور، شناژها یا تیرهای فلزی در طو ل و عرض ساختمان (حداقل در هر 20 متر) ، یکی از شناژها یا تیرهای فلزی در هر حمام ، دستشویی، آشپزخانه و سایر فضاهایی که بطور معمو ل در کف آنها آبریزی می شود ، در نظر گرفته شود .
• تمامی ستونهای واقع در گوشه ساختمان (در همه طبقات) توجه شود که به غیر ا ز آن در هر 20 متر در طو ل و عرض ساختمان نیز میبایست یک ستون در نظر گرفته شود ، یکی از ستونهای شفت هر راه پله ، و تمامی ستونهای خر پشته و موتورخانه آسانسور باید  در نظر گرفته شود .