ساختار قالب یوبوت از اتصال دو نیمه (قسمت درب و پایه) از جنس پلاستیک و متشکل از مکعب مربع توخالی می باشد که دارای پایه های با ارتفاع متفاوت در ابعاد متفاوت در دیواره ی قطعه می باشد که ارتفاع آن ها بسته به اندازه دهانه مورد استفاده و شکل ظاهری قطعه در بعضی از ابعاد قابل تغییر است . بیشترین کاربرد یوبوتدر اجرای سقف و فونداسیون در صنعت ساختمان سازی است . سقف یوبوت در دسته ی دال های دوطرفه مشبک با قالب‌های ماندگار قرار می‌گیرد. نوارهای باربر طراحی شده در دال‌های مشبک یوبوت تیرهایI  شکل متعامدی هستند که درجهت سختی بالا و وزن پایین دال توانایی تحمل بار در دهانه‌های بلند و کنترل مناسب خیز در این دهانه‌ها را دارا هستند. سقف یوبوت به صورت قالب بندی و بتن ریزی در محل پروژه قابل اجرا می‌باشد و از انواع سقف پیش ساخته نمی‌باشد سقف یوبوت دارای روش اجرای ساده و بدور از هرگونه ساختار پیچیده ای می‌باشد و با سرعت قابل توجهی اجرا می‌شود.

سیستم های سقفی مختلفی در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند که هرکدام از آنها ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند . یوبوت نیز نوعی از سیستم های سقفی است که به دلیل ساختار و نحوه ی اجرا می تواند مزایای بالقوه ای را در اختیار مهندسان و طراحان قرار دهد . در این مقاله قصد داریم سقف یوبوت را از جنبه های مختلف مزایا و معایب آن ، میزان اندازه ی دهانه و ارتفاع آن و دیگر جزئیات آن مورد بررسی قرار دهیم .

یوبوت نوعی دال بتنی است . سقف یوبوت از سقف های مجوف بتن مسلح استکه از دو لایه بتن مسلح تشکیل شده که در بالا و پایین دال و به طور گسترده قرار می گیرد و فاصله ی این دو لایه با نوعی بلوک خالی یوبوت از جنس پروپیلن پر می شود .

مزایای سقف یوبوت

1. امکان ایجاد دهانه ی بزرگ تا 15 متر
2. کاهش میزان مصرف بتن و میلگرد
3. امکان ستون گذاری نامنظم
4. کاهش تعداد ستون ها
5. کاهش وزن کلی ساختمان و به دنبال آن کاهش بار وارد بر فونداسیون
6. ایمنی و مقاومت بالای سازه در برابر حوادث
7. عدم نیاز به فونداسیون عمیق به دلیل کاهش وزن سازه و در پی آن کاهش هزینه ها
8. قالب های یوبوت از پلاستیک بازیافتی ساخته می شوند بنابراین به کاهش هزینه تولید آنها و استفاده از ضایعات پلاستیکی کمک می کند .
9. امکان رسیدن به طبقات در یک ساختمان با ارتفاع ثابت از طریق کاهش حجم و ضخامت سقف

معایب سقف یوبوت

1. هزینه ی خرید قالب های یوبوت در مقایسه با سایر روش ها بیشتر بوده و برای سازه هایی با ابعاد کوچک پیشنهاد نمی شود چرا که صرفه ی اقتصادی ندارد .
2. پس از مرحله ی بتن ریزی اگر عملیات ویبراسیون به درستی صورت نگیرد سطح زیرین خالی می ماند که باعث کاهش استحکام سقف می شود .
3. قالب های یوبوت به تنهایی مقامت چندانی ندارند لذا مستلزم رعایت نکات ایمنی بیشتری در رابطه با نگهداری و جابه جایی آنها هستند تا دچار آسیب و ضربه نشوند .
4. در صورت شکستگی و یا ترک خوردگی قالب ها در هنگام بتن ریزی امکان نفوذ بتن به داخل آنها وجود دارد که باعث افزایش وزن سقف می شود که اتفاق خوشایندی نیست .
5. نکته ی جالب و قابل تامل در رابطه با قالب های یوبوت این است که پس از تولید آنها حداکثر 4 ماه فرصت نگهداری و استفاده از آنها وجود دارد گذشت زمان بیشتر باعث شکستگی و خردشدگی آنها می شود .

ضوابط طراحی سقف یوبوت

• در طراحی سقف یوبوت از قالب های ماندگار جهت ساخت سقف های بتن مسلح دو طرفه مجوف استفاده می گردد . در این سقف ها ، قالب های ماندگار ، بین شبکه آماتوربندی لایه ی زیرین و لایه ی بالایی سقف قرار می گیرند و در کل مقطع دال سقف را می توان از نظر سازه ای متشکل از تیرچه های متعامد در نظر گرفت .
• حداقل فاصله بین بلوک های ماندگار در طراحی سقف یوبوت در هر سمت نباید کمتر از 10 سانتی متر بوده و نسبت ضخامت سقف به فاصله بین بلوک ها به هیچ عنوان نباید از 3.5 بیشتر باشد .
• بارگذاری ثقلی و لرزه ای به ترتیب لازم است بر پایه ی آخرین ویرایش مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان بارهای وارد بر ساختمان و با رعایت « استاندارد 2800 » انجام گیرد .
• استفاده از این نوع سقف بتنی در ساختمان های با اسکلت بتن مسلح ذکر شده در استاندارد 2800 ایران و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان « طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه » باید رعایت شود و در طراحی ساخت و اجرای اسکلت این ساختمان ها ، ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و آئین نامه ACI 318-14  نیز باید به صورت کامل در نظر گرفته شود .
• براساس استاندارد 2800 ایران ، بهره برداری از این نوع سیستم سقف ( دال تخت ) به همراه ستون های بتن آرمه در صورتی مجاز می باشد که مقاومت در برابر نیروهای جانبی توسط دیوار برشی بتن مسلح تامین گردد .
• طراحی دیوارهای برشی و کنترل تغییر مکان جانبی طبقات باید با فرض عدم مشارکت خمشی دال مجوف در تحمل نیروهای زلزله صورت گیرد . ستون ها باید تحمل جا به جایی ناشی از اعمال بارهای جانبی و ثقلی به کل سازه را داشته باشند و برای نیروهای ناشی از آن طراحی گردند . تامین ضوابط دیافراگم صلب در این سیستم سقف با در نظر گرفتن استاندارد 2800 ایران الزامی است 

توزیع بار در سقف یوبوت به چه صورت است ؟

نحوه ی توزیع بار در سازه های عمرانی ، یکی از مهمترین عوامل موثر بر پایداری این سازه ها است به همین دلیل طراحی سازه های عمرانی باید بر مبنا توزیع مناسب بارها بین عضوهای مختلف صورت گیرد . در سقف یوبوت ، بارهای اعمال شده به طور کامل توسط دال های بتنی و ستون ها تحمل می شوند به دلیل عدم استفاده از تیر در سقف های یوبوت ، مساحت دهانه های سازه بزرگ تر خواهد بود .